Manas Destanı, İslamlığın Türk halkına söylettiği ilk büyük destandır. Kırgız Türkleri arasındaki kahramanlık, konusunu teşkil eder. 600.000 mısradan ibarettir ve hala da bu destana eklemeler yapıldığı söylenmektedir. XI. ve XII. asırlarda Türkistan’da Yedisu çevresinde, destanın teşekkül ettiği rivayet edilir. Manas Destanı, Kırgız Türkleri’nin milli destanıdır ve Orta Asya’nın en uzun destanıdır. Destanın konusu, Manas adlı bir kahramanın yaşam öyküsüdür. Manas, Kırgızların efsanevi atası ve ulusal kahramanıdır. Destan, Manas’ın doğumu ve çocukluğu ile başlar. Manas, güçlü bir savaşçıdır ve Kırgız bozkırlarını Moğol işgalinden kurtarmak için mücadele eder. Destan, Manas’ın liderliğindeki Kırgızların Moğol işgaline karşı verdiği mücadeleyi anlatır. Manas, Kırgızların birleştirici lideri olarak, birçok savaşta Moğollarla savaşır ve onları yenilgiye uğratır. Destan, Manas’ın hayatının yanı sıra Kırgız gelenekleri, töreleri, inançları ve kültürü hakkında da bilgi verir. Destan, Kırgız Türkleri arasında sözlü olarak aktarılır ve her yıl Manas Günü olarak kutlanır. Manas Destanı, Kırgız Türkleri için milli bir sembol olarak kabul edilir ve Kırgızistan’ın ulusal kimliği ile bağlantılıdır. Manas Destanı’nın özellikleri şu şekilde sıralanabilir: Orta Asya’nın en uzun destanıdır ve Kırgız Türkleri’nin milli destanıdır. Manas adlı bir kahramanın yaşam öyküsüdür ve Manas, Kırgızların efsanevi atası ve ulusal kahramanıdır. Manas’ın liderliğindeki Kırgızların Moğol işgaline karşı verdiği mücadeleyi anlatır. Destanda, Kırgız gelenekleri, töreleri, inançları ve kültürü hakkında bilgi verilir. Kırgızistan’da sözlü olarak aktarılır ve her yıl Manas Günü olarak kutlanır. Manas’ın mücadelesi ulusal birliği sağlamak ve ülkeyi korumak için verilen mücadeleyi sembolize eder. Destan, Kırgız Türkleri için milli bir sembol olarak kabul edilir ve Kırgızistan’ın ulusal kimliği ile bağlantılıdır. Manas’ın hayatı, mücadelesi ve liderliği gibi konuları ele alırken, aynı zamanda doğa ve insan ilişkisi, ahlaki değerler ve toplumsal sorumluluk gibi konulara da değinir. Sözlü olarak aktarıldığından dolayı, farklı versiyonları vardır ve zamanla değişim geçirebilir. 2009 senesinde Birleşmiş Millerlere bağlı UNESCO tarafından “Sözlü ve Somut Olmayan Kültürel Miras” listesine alınmıştır. Kısaca Özeti Destan üç büyük koldan oluşur ve birinci bölümü “Manas” adını taşır. Manas’ın doğumu, güçlenmesi, savaşlarda başarıları, Kalmuklara karşı zaferi, Kırgızları bir bayrak altında toplaması ve ilini düşman işgalinden kurtarması gibi olaylar bu bölümde anlatılır. Kara Han’ın oğlu Yakub Han ve Haydar Han’ın kızı olan karısı Çıyrıçı’nın çocukları olmaz. Yakub Han Tanrı’ya yalvararak bir oğlu olur ve çocuğa “dört ulu peygamber” tarafından Manas adı verilir. Hızır, beşikteki Manas’ı korur. Manas, yiğit bir delikanlı olur ve Çinliler’i haraca bağlamak için Kâşgar’a doğru gider. “Kökütey Han’ın Aşı” ve Manas’ın yaralanması ile ikinci ölümü bölümün en güzel kısımlarıdır. Manas, Kökçököz ve Köz-Kaman tarafından zehirlenerek öldürülür. Semetey ve Seytek kollarında Kırgızlar arasındaki iç çekişmeler anlatılır. Semetey’in adını taşıyan yedinci bölümde Manas’ın karısı Kanıkey ve annesi Çıyrıçı, oğulları Semetey’i alarak Buhara’ya giderler. Semetey, dedesi Temir Han ile amcalarının elinden iktidarı alır. İlyas Han, Semetey’i öldürür ve Ay-Çörök’ü alır. Seytek kolu, Manas destanının üçüncü bölümüdür ve Seytek’in hayat hikâyesini anlatır. Seytek, babasının katillerinden intikam alır, iktidarı eline geçirir ve Manas’ın karısı Kanıkey’i esaretten kurtarır.