KOÜ akademisyenlerinden ekonomiyle ilgili ilginç araştırma

HABERPİ- Kocaeli Üniversitesi öğretim üyeleri  Dinlerin ekonomi anlayışlarını karşılaştırdı. İslam israftan kaçınmaya, Yahudilik maddi başarıya odaklanıyor Diğer sosyal faktörler kadar din de ekonomi üzerinde belirleyici. Farklı dinlerde ekonomiye dair yaklaşımın ele alındığı araştırmaya göre Müslümanlıkta “israftan kaçınmak” en önemli öğreti kabul ediliyor. Yahudilikte maddi eylemlerde başarı kazanmak Tanrı’nın takdiri için önemli bir yol. Hristiyanlığın ise Katolik mezhebinde “fakirlere yardım”, Ortodoks mezhebinde “ahlaklı olma”, Protestan mezhebinde ise “günahtan arınmak için çalışmak” ön planda. Konfüçyüsçülüğe göre ise “adalet” en önemli değer. İslam, tasarruf ve israftan kaçınmaya odaklanıyor Araştırma, Kocaeli Üniversitesi İşletme bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Muhsin Halis, Temel İslam Bilimleri öğretim üyesi Doç. Dr. Ayhan Hira ve Temel İslam Bilimleri bölümü araştırma görevlisi Ahmet Faruk Göksün tarafından yapıldı. İslam kaynaklarında iktisadın ve ticaretin önemli görüldüğünü kaydeden araştırmacılara göre Müslümanlıkta israf etmenin ve ticarette hile yapmanın Tanrı katında kabul görmeyeceği vurgulanıyor. “Ölçtüğünüz vakit tam ölçün, tarttığınız zaman da doğru teraziyle tartın. Bu ticaretiniz için daha hayırlı ve sonuç itibariyle daha güzeldir.”, “… yetimin malına yaklaşmayın, ölçüyü ve tartıyı adaletle ve tam yapın.” gibi ayetlerin yer aldığı çalışmada, İslam anlayışında hileden uzak durulması gerektiği bildiriliyor. Araştırmacılara göre Müslümanlıkta diğer konularda olduğu gibi ticarette de dürüstlük büyük bir öneme sahip. Yahudiler için maddi eylemler Tanrı’nın takdiri için gerekli Yahudiler için maddiyat önemli bir faktör. Araştırmacılar Yahudilikte manevi unsurlar kadar maddi unsurlarda başarıya ulaşmanın da Tanrı katında değerli olduğu görüşünde. İktisadi faaliyetlerin akıcı ve doğru şekilde yönetilmesi ve başarı sağlanması, her Yahudi’nin maddi geleceğini planlamış olması Yahudi topluluğunda değerli kabul ediliyor. Araştırmacılara göre maddi unsurlara verilen değer sebebiyle her Yahudi’nin temel eğitiminde maddi kaynakları yönetme becerisi önemli. Hristiyanlıkta ekonomi anlayışı mezheplere göre değişebiliyor Araştırmacılar Katolik mezhebinde ekonomik anlayışın “fakirlere yardıma” odaklandığı görüşünde. Onlara göre servet edinmek ahlaki fakat bu servetin diğer insanların iyiliği için kullanılması gerekli. İnsanların bu amacı unutmaması için kilisenin dini öğretiler dışında sosyal konularda da öğretilerde bulunması, araştırmacılara göre iktisadi yaşamı yönlendiren bir faktör.  Ortodoks mezhebinde ekonomi anlayışı “ahlak” çevresinde gelişiyor. Araştırmacılar bu mezhepte her türlü ekonomik faaliyet ruhani ve ahlaki içeriklere göre düzenlendiğini aktardı. Ekonomik çabalar manevi bir amaçla yapılmazsa elde edilen kazancın Tanrı katında önemsiz olduğu kaydedildi. Buna göre iktisadi faaliyetlerin hangi motivasyonla ve hangi niyetle yapıldığı önemli. Araştırmacılar ayrıca Ortodoksluk mesleğinde emek kavramının kölelere ait görülmediğini ve üstün bir değer olarak kabul edildiğini belirtti. Protestanlıkta insan doğasının kusurlu görüldüğünü ve günahlardan arınmak için çalışmak gerektiği belirtildi. Araştırmacılara göre bu durum ekonomik faaliyetlerin bir görev bilinciyle yapıldığını ifade ediyor. Çalışmada “Protestan anlayışta bireyin kazancı ve ekonomik başarısı ne kadar yüksekse kurtuluş umudunun da o kadar yüksek olduğu” görüşü mevcut.  Bu durumda ekonomik düzeyin yüksek olması, Tanrı tarafından kabul görmek için önemli. Adaletsiz zenginliğin Konfüçyüsçülük için değeri yok Araştırmacılar Konfüçyüsçülük için iyi bir ekonomiye sahip olmanın önemli olduğuna değindi. Konfüçyüsçülüğe göre insan doğası zengin olma arzusunda. Doğru yönlendirilirlerse bunu elde etmek mümkün. Fakat elde edilen zenginliğin adil yollarla elde edilmesi gerekli. “Doğru, adil, büyüklere saygı ve yerleşik normlara uyulan bir yaşam dışında zenginlik değerini kaybeder” görüşünün yer verildiği çalışmada adalet ve dürüstlükle elde edilmiş zenginliğin Tanrı katında değerli olduğu aktarıldı. Çalışmada adaletle ve kurallara uyularak elde edilmiş zenginliği içeren Konfüçyüsçü anlayışın Japonya ekonomisinde uygulandığı kaydedildi. Farklı dinler farklı ekonomi anlayışları Prof. Dr. Muhsin Halis, Doç. Dr. Ayhan Hira ve Arş. Gör. Ahmet Faruk Göksün’e göre ekonominin toplumla ilişkisini anlamak için, o toplumun sosyo kültürel yapısına bakmak gerekli.  Din olgusu da bu yapının önemli bir parçası.