Gebzeʹde II.Abdülhamidʹin eşi tarafından yaptırılan bir çeşme var

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından bu yıl 5.’si düzenlenen Uluslararası Orhan Gazi ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumunda konuşan Recep Kankal, Gebzeʹde II.Abdülhamidʹin eşi tarafından yaptırılan bir çeşme bulunduğunu açıkladı. Osmanlı döneminde eserlerin gelecek nesillere aktarılması için eserlerin bakım ve onarımına önem verildiğini belirten İstanbul Medeniyet Üniversitesi tarih-doktora öğrencisi Recep Kankal, yapım ve onarım faaliyetlerinde insanlığın hayrı için gerek padişahlar gerekse padişah eşlerince inşa edilmiş yapıların varlığına dikkat çekti. Kankal, bu eserlerin kimisi günümüze kadar varlığını sürdürmüş kimisi ise bakımsızlık neticesinde yok olduğunu, Kocaeli bölgesinin genelinde bu tarz hayır maksatlı vakıflar veya çeşmeler şehir merkezlerinde yahut köylerde bulunduğu ifade etti. Yıllar sonra ilk kez kitabesine ulaşıldı. Bu eserlerin biri de Kocaeli ilinin batısındaki Gebze ilçesinin sınırlarında bulunduğunu belirten Kankal, isminin Körük Çeşmesi olduğuna dikkat çekti. Çeşmenin isminin nereden geldiği ya da ne zaman yapıldığına dair bir bilgi halen dahi mevcut olmadığını belirterek, Kocaeli genelindeki tarihi eserlere dair yapılan çalışmalarda bölgede böyle bir çeşmenin olduğunu ifade etti. Kankalʹın dayanağı 1900 senesi sonlarında Gebze’ye gelen meşhur ressam Hoca Ali Rıza Efendiʹnin çeşmeye dair çizdiği iki adet karakalem resmidir. Kankal tespitini şöyle devam ettirdi: Ali Rıza Efendi, çizdiği resmin üzerine Osmanlı Türkçesi ile “Gekbuzede Bedrifelek başkadınefendi hazretlerinin ihya buyurduğu Körük çeşme-i ranasıdır.” diye not düşmüş. Buradaki Körük çeşmesini Bedrifelek başkadınefendinin ihya ettiğini belirten ifadeden yola çıkarak bugüne kadar gün yüzüne çıkmayan ve kültür envanteri arasında yer almayan çeşmenin kitabesi tarafımca tespit edilerek, çeşmeyi ihya edip onaranın kitabesinde de yazdığı üzere II. Abdülhamid’in eşlerinden Bedrifelek’e ait olduğu teyit edilmiştir. BAYER FABRİKASI CİVARINDA Hoca Ali Rıza’nın çizimleri ve kitabedeki ifadeden yola çıkarak bölgede saha çalışması yapılmıştır. Böylece çeşmenin varlığını koruduğu günlerdeki görüntüleri ve mevkii, 1950-60 seneleri arasında çeşmenin bulunduğu sahadaki BAYER fabrikasında çalışanların şahitliğinde çeşmenin yapısına dair gerekli notlar alınmıştır. 1915 ve 1922 senesine ait Gebze haritalarında çeşmenin bulunduğu konumun teyidi sağlanmıştır. Bu yapıya sahip çıkalım. Daha evvel Gebze Belediyesi sponsorluğunda Osmanlı Bürokrasisinde Gebzeli Memurlar adlı kitabı yayınlayan Recep Kankal, Gebzeʹnin tarihi anlamda çok büyük bir öneme haiz olduğunu ve bilhassa hac yolu güzergahı olmasından dolayı her zaman değerini koruduğunu belirtti. Çeşmeye dair ise bölgede ikamet edenlerin tarifiyle ve haritalardaki bilgilerle konumunu tespit ettiğimiz çeşmenin 1900 senesinden 1960lara kadar mevcut olduğu sonrasında ise bakımsız kaldığını, gerek o döneme ait çizimler gerekse kitabenin varlığı çeşmenin tekrardan ihyası için önemli birer veri olduğunu ifade etti. Ayrıca çeşmenin o dönemki konumunun anayola dahil edilmesinden dolayı günümüzde tekrardan burada inşa edilmesi ve hizmet vermesi zorluğa neden olacağını, ama bu konumun civarındaki müsait bir alanda çeşmenin inşasıyla beraber kitabesinin de üzerine yerleştirilerek tekrardan halkın istifadesine açılması sağlanacağını söyledi. Böylelikle tarihi bir öneme haiz olan bu çeşmenin hem kültür envanterimize katılmasına hem de tarihi bir varlığa sahip çıkılmasına vesile olunacaktır. diye de ekledi.